Mã lực là gì?
Mã lực (tên tiếng anh Horse power) đơn giản được hiểu là đơn vị dùng để đo công suất, viết tắt là hp.
1 mã lực được xem là sức mạnh của 1 con ngựa?
Nhiều người vẫn nhận định mã lực là sức mạnh của một con ngựa. Tuy nhiên nhận định này là sai hoàn toàn.
Janes Watt là người đầu tiên đưa ra thuật ngữ “mã lực”. Mã lực là công cần thiết để nâng khối lượng một vật 75 kg lên cao 1 mét trong thời gian 1 giây, 1 mã lực = 75 kgm/s. Ban đầu ông chưa phân chia các loại mã lực nên các nhà khoa học sau này đặt tên cho cách gọi của ông là mã lực cơ học.
Trên thực tế, một có ngựa có thể tạo ra đến 14,9 mã lực. Một người có thể tạo ra sức mạnh tối đa là 5 mã lực
Các kiểu thông số mã lực:
Ngày nay, mã lực được phân chia thành nhiều loại khác nhau
- Mã lực cơ học (mechanical horsepower): dùng để chỉ công suất máy
- Mã lực hệ mét (metric horsepower) có nhiều kí hiệu khác nhau PS (ở Đức), CV (ở Pháp), PK (ở Hà Lan)
- Mã lực điện (electrical horsepower): dung cho ngành điện
- Mã lực nồi hơi (boiler horsepower): khả năng cung cấp hơi của lò cho động cơ hơi nước
- Mã lực thủy lực: (hydraulic horsepower): dùng để ước tính công suất cơ học cần thiết để tạo ra tốc độ dòng chảy thủy lực.
Ảnh hưởng của mã lực đến khả năng vận hành của xe
Ở Việt Nam, đơn vị dùng để chỉ công suất xe thông dụng là watt (W).
1 mã lực tương đương với 746 watts
Trên thực tế, mã lực của một mẫu xe trong thực tế chỉ bằng 70 – 85 % trong bảng thông số kỹ thuật trên catalogue. Bởi lẽ, thông số vận hành trên đường còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như lực cản gió, độ ma sát của mặt đường, chất lượng mặt đường, khối lượng chuyên chở…
Công suất tượng trưng cho khả năng tốc độ vận hành của xe. Công suất càng lớn thì tốc độ tối đa của xe càng cao. Nhưng để nói về sức mạnh của một chiếc xe còn phải nói đến momen xoắn.
Momen xoắn là gì?
Momen xoắn là lực sinh ta để vật quay quanh một trục. Momen xoắn càng lớn thì lực quay càng lớn, khả năng chở hay kéo vật nặng cao hơn, tốc độ đề pa nhanh hơn, xe “bốc” hơn.
Công suất và momen xoắn là hai thông số kỹ thuật quan trọng tiêu chuẩn về sức mạnh của một chiếc xe. Mỗi thông số thể hiện một tính năng khác nhau và quyết định khả năng vận hành của xe.
Ví dụ: một chiếc xe đua Mercedes AMG One có thể đạt tốc độ 350 km/h nhưng để nói về khả năng tải nặng thì chiếc xe đua này lạ thua một chiếc xe ben hạng nặng Hino chỉ chạy với tốc độ tối đa hơn 150 km/h.
Chúng ta có thể thấy rằng, khi nhu cầu sử dụng các loại xe tải, xe cẩu, xe lu, máy xúc… người ta quan tâm nhiều vào momen xoắn. Còn đối với nhu cầu sử dụng các loại xe có công suất cao, tốc độ nhanh, các loại xe thể thao thì sẽ quan tâm nhiều vào công suất động cơ. Nhưng xét về toàn diện thì hai thông số này khá quan trọng đối với một chiếc xe:
- Công suất cực đại của động cơ càng lớn ⇒ xe đạt được tốc độ cao.
- Momen xoắn cực đại lớn ⇒ khả năng tải nặng, sức kéo lớn.
- Momen xoắn cực đại ở số vòng tua thấp ⇒ khả năng tăng tốc nhanh, tải nặng tức thời và tiết kiệm nhiên liệu.
- Đối với momen xoắn cực đại ở số vòng tua cao ⇒ tốc độ của xe được tăng lên, kéo dài khả năng tải nặng.
